Nhật ký ngày 2/7/2025, mình mới đi qua một đoạn đường không dễ thở. Đôi khi tỉnh dậy giữa đêm, chỉ để nhìn lên trần nhà và thở dài. Không phải vì giấc mơ nào quá đẹp, mà vì thực tế đang chạm vào mình theo cách rất thật, một giai đoạn mà mình nghĩ là “suy thoái”, nhưng hóa ra chỉ là mới bắt đầu.
Hồi đầu năm 2022, mình nghĩ cuộc khủng hoảng covid 2 năm trước là tận cùng rồi, vì trước đó cuối 2018-2019 vẫn là 1 pha giảm. Cứ tưởng sau đó sẽ là thời kỳ phục hồi, là lúc để bung ra, để đầu tư, để lớn mạnh trở lại. Ai dè… mình fomo vay ngân hàng, xuống tiền mua bất động sản. Lúc đó nghĩ đơn giản lắm: “Không mua bây giờ thì sau này mua giá cao hơn”, vì xung quanh ai cũng làm thế kể cả các chuyên gia, các anh giám đốc ngân hàng mình quen,… Mình nghĩ đang bắt đầu một chu kỳ mới.
Nhưng sau đó lại hoàn toàn ngược lại. Fed giảm lãi suất, nhiều hiện tượng thiên nga đen xảy ra ở Việt Nam mình. Khiến kênh BĐS đóng băng, thị trường chứng khoán giảm sâu,…
Bên cạnh đó công việc kinh doanh của mình cũng gặp khủng hoảng. Lại thêm vấn đề sức khỏe. Một loạt dự án kinh doanh phải exit & đóng để tinh gọn trong giai đoạn khó, giai đoạn mất kiểm soát. Dòng tiền về 0. Trong khi đó, lãi vay vẫn đều mỗi tháng. Chi phí gia đình, hai đứa con nhỏ, nhà cửa, sinh hoạt… cái gì cũng có, chỉ thiếu… thu nhập. Bất động sản nắm trong tay, rao mãi không ai hỏi mua. May mà cuối năm 2023 cắt lỗ được một lô đất nền ở Phú Hữu Q9, coi như thở được nửa nhịp. Nhưng cũng chỉ vậy thôi.
Tới giờ, mình vẫn chưa cân bằng được. Mỗi tháng vẫn âm. Không nhiều như trước, nhưng cũng đủ để khiến mình phải ngồi tính từng đồng.
Chu kỳ kinh tế, giờ nghĩ lại, thấy đúng là có thật. Mỗi 10 đến 14 năm, tùy quốc gia, sẽ có một lần điều chỉnh lớn. Và trong lòng mỗi chu kỳ lớn đó lại có những nhịp nhỏ, lên rồi xuống, rồi lại lên. Mình từng đọc nhiều sách, nghe nhiều chuyên gia nói về nó. Nhưng khi chính mình trải qua, mới thấy hiểu là một chuyện, còn tránh được hay không lại là chuyện khác.
Nhìn lại, mình nghĩ mình sai ở chỗ tưởng mình biết. Tưởng mình đã đủ trải nghiệm để “đọc” được thị trường. Nhưng thị trường không vận hành theo kỳ vọng của mình. Nó lạnh lùng, khách quan, và không có nghĩa vụ phải báo trước.
Giờ thì mình chọn cách khác. Mình không ráng đoán thị trường nữa. Không gồng mình theo chu kỳ làm gì. Mình chỉ tập trung vào hai chuyện: giảm nợ và ổn định dòng tiền. Mình hiểu ra một điều rất rõ: mất dòng tiền là mất mạch máu. Không có nó, mọi thứ trì trệ, cả trong công việc lẫn tinh thần. Mệt mỏi là thứ dễ lan, dễ kéo mình rơi sâu hơn vào vùng tiêu cực.
Hiện tại, mình đang làm lại với một dự án nhỏ: bán sim số đẹp. Công việc đơn giản, vốn nhẹ, xoay vòng nhanh. Không hoành tráng, không kiếm nhanh, nhưng đủ để mình thở. Dần dần, mình thấy lại nhịp sống. Chưa gọi là thành công gì, nhưng ít ra, mình đang bước ra khỏi vùng tối.
Viết bài này, không phải để dạy ai về kinh tế vĩ mô, cũng không phải kể khổ. Mình chỉ muốn chia sẻ một chút từ trải nghiệm thật, từ góc nhìn của một người từng nghĩ mình “đủ hiểu” về thị trường. Để rồi vỡ ra là: điều cần nhất không phải là đoán đúng chu kỳ, mà là giữ cho mình một nhịp sống đủ bền, đủ tỉnh, đủ thực tế để đi đường dài.
Nếu bạn đang trong giai đoạn tương tự, hy vọng mấy dòng này khiến bạn bớt thấy mình đơn độc.
Và nếu rảnh, mời ghé chuyên mục cà phê một mình trên ytuong.vn – nơi mình vẫn viết đều đặn về những chuyện rất thật, rất đời, như một cách tự nhắc mình: dù chu kỳ nào đang tới, mình vẫn có thể chọn cách sống nhẹ hơn, sâu hơn, và thật hơn.
— Trần Thịnh Lâm.
