Câu chuyện: George Soros và cú đánh sập Ngân hàng Anh – người đàn ông phá vỡ một đồng tiền
Ngày 16 tháng 9 năm 1992 đã đi vào lịch sử tài chính thế giới với tên gọi “Thứ Tư Đen” — ngày đồng bảng Anh bị đánh gục và một người đàn ông kiếm được hơn 1 tỷ USD chỉ trong một đêm. Người đó chính là George Soros, nhà đầu cơ nổi tiếng, người sáng lập Quỹ Quantum, với biệt danh “người phá vỡ Ngân hàng Anh”. Thương vụ này không chỉ mang lại cho Soros khoản lợi nhuận khổng lồ mà còn thay đổi cách mọi người nhìn về sức mạnh của các ngân hàng trung ương và thị trường tiền tệ.
Đầu thập niên 1990, châu Âu đang xây dựng một hệ thống tiền tệ chung, gọi là Cơ chế Tỷ giá Hối đoái châu Âu (ERM), nhằm ổn định tỷ giá giữa các đồng tiền của các quốc gia thành viên. Theo ERM, các đồng tiền được neo ở một tỷ giá cố định với nhau trong một biên độ dao động hẹp, và các ngân hàng trung ương có nghĩa vụ can thiệp nếu tỷ giá vượt ra ngoài biên độ này.
Vấn đề là, khi Đức thống nhất sau năm 1990, họ đối mặt với lạm phát cao do chi phí tái thiết và buộc phải tăng lãi suất. Điều này tạo áp lực lớn lên các nền kinh tế yếu hơn trong ERM, đặc biệt là Anh, vốn đang suy thoái và phải duy trì lãi suất cao để giữ đồng bảng trong biên độ cam kết.
George Soros và nhóm của ông tại Quỹ Quantum nhận thấy điều này là không bền vững. Họ tin rằng Ngân hàng Anh sẽ không thể duy trì đồng bảng ở mức cam kết mà không gây tổn hại nghiêm trọng cho nền kinh tế. Soros bắt đầu xây dựng một vị thế bán khống khổng lồ trên đồng bảng, sử dụng đòn bẩy lớn để vay bảng Anh bán ra và mua USD và các đồng tiền khác.
Đến giữa tháng 9, vị thế bán khống của Soros đã lên tới hơn 10 tỷ USD, một con số khổng lồ đối với thị trường lúc bấy giờ. Ngày 16 tháng 9, giới đầu cơ đồng loạt tấn công bảng Anh. Ngân hàng Anh buộc phải can thiệp, mua vào đồng bảng và tăng lãi suất từ 10% lên 12%, sau đó thậm chí công bố tăng lên 15% để bảo vệ đồng tiền.
Nhưng thị trường không tin. Các quỹ, nhà đầu tư, và cả các doanh nghiệp tiếp tục bán bảng Anh, khiến nỗ lực của Ngân hàng Anh trở nên vô vọng. Cuối cùng, chính phủ Anh buộc phải rút đồng bảng khỏi ERM và thả nổi tỷ giá. Đồng bảng ngay lập tức mất giá mạnh, rơi hơn 15% so với đồng mark Đức và khoảng 25% so với USD trong những tuần tiếp theo.
George Soros kiếm được hơn 1 tỷ USD lợi nhuận từ thương vụ này, trong khi Ngân hàng Anh mất hàng chục tỷ bảng dự trữ và uy tín của họ bị tổn hại nghiêm trọng. Sự kiện này cho thấy ngay cả những ngân hàng trung ương lớn cũng không thể chống lại sức mạnh của thị trường khi chính sách của họ đi ngược lại các nguyên tắc kinh tế cơ bản.
Sau sự kiện “Thứ Tư Đen”, kinh tế Anh dần phục hồi nhờ đồng bảng yếu thúc đẩy xuất khẩu, lạm phát giảm và tăng trưởng quay lại. Soros không chỉ trở thành huyền thoại trong giới tài chính mà còn là hình mẫu cho khả năng nhận diện các điểm yếu hệ thống và tận dụng chúng.
Bài học đúc kết
Thị trường luôn mạnh hơn bất kỳ cá nhân hay tổ chức nào, kể cả ngân hàng trung ương. Đầu tư thành công đòi hỏi khả năng quan sát thực tế, phân tích các mâu thuẫn chính sách, và dám hành động quyết liệt khi cơ hội rõ ràng. Đôi khi, điều đúng đắn về mặt kinh tế lại đi ngược với chính sách được công bố, và đó chính là lúc cơ hội lớn nhất xuất hiện.
FAQ
Q1: George Soros là ai?
Ông là một nhà đầu cơ, nhà từ thiện và nhà đầu tư nổi tiếng, người sáng lập Quỹ Quantum và được biết đến với biệt danh “người phá vỡ Ngân hàng Anh”.
Q2: Vì sao Soros bán khống đồng bảng Anh?
Ông nhận thấy việc Anh duy trì tỷ giá cố định trong ERM là không bền vững về mặt kinh tế và ngân hàng trung ương khó có thể giữ vững cam kết.
Q3: Soros kiếm được bao nhiêu từ thương vụ này?
Ước tính ông thu về hơn 1 tỷ USD lợi nhuận chỉ trong một thời gian ngắn.
Q4: Ngân hàng Anh đã làm gì để cố giữ đồng bảng?
Họ tăng lãi suất mạnh và dùng dự trữ ngoại hối để mua đồng bảng trên thị trường, nhưng không thành công.
Q5: Chuyện gì xảy ra sau đó với kinh tế Anh?
Đồng bảng yếu đi giúp xuất khẩu tăng, kinh tế phục hồi, lạm phát giảm và tăng trưởng trở lại trong những năm sau.
Q6: Thị trường đã học được gì từ “Thứ Tư Đen”?
Nó cho thấy sức mạnh của thị trường khi chính sách đi ngược lại thực tế, và giới đầu cơ có thể gây áp lực rất lớn lên ngân hàng trung ương.
Q7: Soros có tiếp tục đầu cơ tiền tệ không?
Có, nhưng ông dần tập trung hơn vào đầu tư dài hạn và hoạt động từ thiện trong những năm sau đó.
Q8: Bài học lớn nhất từ thương vụ này là gì?
Thị trường luôn phản ánh thực tế kinh tế, và các chính sách cưỡng ép đi ngược xu hướng thị trường sẽ khó bền vững. Nhà đầu tư thành công là người nhìn thấy trước điều đó và hành động đúng lúc.
